Frédéric Chopin Nocturnes,

Frédéric Chopin Nocturnes, Op. 9 Nr 1, opgedragen aan Madame Camille Pleyel.

Een nocturne (Frans voor nachtstuk) is een kort klassiek muziekstuk dat het beeld van de nacht oproept. Het woord 'nocturne' komt van het Latijnse 'nocturnus', wat 'nachtelijk' betekent. De eerste en meeste nocturnes zijn geschreven voor piano ten tijde van de Romantiek.

Het was de Ierse pianist en componist John Field (1782-1837) die de eerste nocturnes schreef zoals we die vandaag de dag kennen. Door dat pedaal met je voet naar beneden te drukken, blijven de noten doorklinken zonder dat je de toetsen moet blijven indrukken. Zo heeft de pianist zijn handen vrij om, naast de melodie, schilderachtige akkoorden te spelen - en dat vond Field ideaal voor zo'n dromerig stuk als de nocturne.

Fields nocturnes waren een model voor andere componisten, bijvoorbeeld de Poolse componist Frédéric Chopin (1810-1849). Zijn 21 expressieve nocturnes voor piano hebben het nachtstuk echt beroemd gemaakt. Het duurde niet lang of andere componisten als Franz Liszt en Robert Schumann hadden hun eigen nocturnes gecomponeerd.

Frédéric Chopin

Frederyk Franciszek Chopin, geboren in het Poolse dorp Zelazowa Wola, is de zoon van een Franse vader en een Poolse moeder. Al op jonge leeftijd wordt duidelijk dat de jongen over een uitzonderlijk muzikaal talent beschikt. Hij debuteert met veel succes in Wenen. In Warschau, waar hij studeerde, schrijft hij ter voorbereiding op een nieuwe reis zijn twee pianoconcerten, waarin hij – en velen na hem – al zijn virtuositeit kan laten horen. Chopin verhuist naar Parijs en leeft van lesgeven. In 1837 ontmoet hij de schrijfster George Sand. De relatie zal ongeveer 10 jaar duren. Chopins zwakke gezondheid verslechtert en sterft in 1849, hij wordt slechts 39 jaar oud.

Pianocomponist

Chopins beroemdheid als pianist is uitzonderlijk. Voor zover bekend geeft hij niet meer dan dertig openbare concerten en eigenlijk houdt hij helemaal niet van concerten geven. Opnames van hem zijn er uiteraard niet. Toch is het niet overdreven om Chopin vanwege zijn originele en subtiele benadering te beschouwen als voorvechter bij uitstek van de piano als expressief instrument.

Repertoire voor pianisten. De Nocturne No. 1 in Bes klein, gemarkeerd larghetto, heeft een ritmisch vrije rechterhandmelodie, iets dat kenmerkend zou zijn voor de latere stijl van Chopin.

De Nocturne in Bes klein begint in stilte en keert terug naar stilte. Het heeft de vorm van een stuk waarin een sierlijke melodie de stilte vult. In het begin rolt het rustig voort, afgewisseld door stijgende stukken met een mooie melodie. Deze spanning leidt tot een climax, tot een plotselinge stroom van hartstochtelijk expressie, ingesloten in een paar maten.

Het middelste gedeelte van de Nocturne verloopt in D-majeur. Dit neemt ons mee naar een vreemde andere wereld: een melodie zonder versiering, strak en zacht gespeeld in octaven met steeds dezelfde herhalingen.

Het geheel stroomt als in een licht kabbelende meditatief klinkend stuk tot dat er een plotselinge verandering plaats vindt, we horen in dit deel een helderklinkend stuk opgebouwd uit vaste intervallen direct gevolgd door een verre echo. Vervolgens keert de sierlijke melodie vanaf het begin weer terug.  En een slot wat wegsterft in ppp in Bes groot.